Złamania kości stępu

Złamania kości stępu. Złamania kości stępu zdarzają się z urazów bezpośrednich (uderzenie, skok z wysokości itp.), rzadziej z mechanizmów pośrednich, np. przy-wiedzenia przodostopia.

Najczęściej uszkodzenia dotyczą kości skokowej i piętowej. Kość skokowa ulega złamaniu w obrębie bloczka lub szyjki. Wymagają one anatomicznego nastawienia zachowawczego lub operacyjnego.

Kość piętowa ulega złamaniom w obrębie guza (złamania pozastawowe) lub części stawowej.

Złamania guza piętowego nastawia się wyciągiem lub operacyjnie. Dla sprawdzenia dokładności nastawienia posługujemy się kątem Bohlera. Kąt mniejszy od 40° wskazuje na niepełne nastawienie. Złamania części stawowej z przemieszczeniem odłamów, jeśli nie są idealnie nastawione, stają się przyczyną bólów, które złagodzić można jedynie usztywnieniem stawu skokowo-piętowego.

Do złamań pozostałych kości stępu dochodzi w ciężkich i mnogich uszkodzeniach stopy, przy czym często stwierdza się wówczas jednoczesne nadwichnięcia. Złamania te wymagają anatomicznego nastawienia z uwagi na konieczność przywrócenia ruchów stopy. Złamania izolowane są dość rzadkie i nie należy ich mylić z kostkami dodatkowymi. Częste są złamania z oderwania podstawy V kości śródstopia.

Częste złamania kości śródstopia (zwykle bezpośredni uraz np. upadek ciężaru na stopę), podobnie jak złamania kości paliczków objawiają się obrzękiem i bo- lesnością. Tylko duże przemieszczenia wymagają nastawienia, zwłaszcza I i V kości śródstopia, celem utrzymania podłużnych łuków stopy w granicach fizjologicznych zachowania propulsji palucha.

Nagłe działanie sił zewnętrznych (masy i ruchu) przekraczające wytrzymałość materiałów powoduje złamanie konstrukcji o budowie krystalicznej i przerwanie lub rozciągnięcie elastycznych. W ciele ludzkim spotykamy się wtedy ze złamaniem kości i przerwaniem części miękkich (ścięgien, więzadeł, mięśni itd.), z odpowiednim przemieszczeniem i tego następstwami. Problemami tymi zajmuje się traumatología.

Długotrwałe działanie niniejszych sił może spowodować uszkodzenia materiałów wytrzymałych na jedno- i kilkurazowe działanie tych sił. W odniesieniu do materii nieożywionej mówi się o uszkodzeniu w następstwie zużycia, z przeciążenia lub zmęczenia, np. złamanie metalu ze zmęczenia (wskutek przerwania wiązań struktury krystalicznej).

Ustroje żywe mają zdolność stopniowej, odpowiedniej do potrzeb adaptacji i wzmacniania odporności i wytrzymałości tkanek, w tym również kostnej i innych tkanek narządu ruchu, pod warunkiem że adaptacja ta następuje w odpowiednim czasie, przy stopniowo narastających obciążeniach.

Działanie sił uszkadzających zbyt gwałtowne lub rozłożone w krótkim czasie, zanim tkanki dostosują się do wymagań mechanicznych, powoduje drobne uszko-dzenia materiałów elastycznych i wiązań krystalicznych kości. Uszkodzenia te sumując się mogą doprowadzić do przerwania ciągłości tkanek – „powolnego” złamania lub przerwania ścięgna, mięśnia czy więzadła.

Odczyny biologiczne tkanek ustrojowych na przeciążenie, mianowicie odczyny zapalne, zmiany zwyrodnieniowe i ich następstwa, w odniesieniu do stawów, pochewek ścięgnistych i kaletek maziowych omówiono w rozdziale o zmianach zwy-rodnieniowych. Klinika uszkodzeń z przeciążenia tkanki kostnej, ścięgnowej i mięś-niowej zostanie naszkicowana poniżej.

Złamania kości z przeciążenia złamania powolne (fractura hyperponotica, fractura lenta). Zbyt duże obciążenie i nagle zatrzymywane przyspieszenie (np. marsz defila-dowy żołnierzy obciążonych wyposażeniem) przeciążają materiał budulcowy w miej-scu wypadkowej działania tych sił i dlatego dochodzi do przerywania wiązań kryszta-łów apatytu i naderwania włókien w miejscach przyczepu ścięgien do kości. W miej-scach uszkodzeń tkanki kostnej czy ścięgien zachodzą procesy resorpcyjne i odczynowe początkowo niewidoczne na radiogramie.