Kortyzon – syntetyczny glikokortykosteroid
Pierwszym syntetycznie wyprodukowanym glikokortykosteroidem był kortyzon, uzyskany w 1948 r. i użyty najpierw w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów. W ten sposób rozpoczął się okres kortykoterapii. Wkrótce zauważono, że długotrwale stosowanie dużych dawek kortyzonu wywołuje powstawanie obrzęków, ze względu na skłonność do zatrzymywania jonów Na+. W latach następnych z syntetyzowano wiele nowych preparatów kortykosteroidowych, o nasilonym działaniu przeciwzapalnym i przeciwuczuleniowym i znacznie ograniczonym wpływie na gospodarkę wodno-mineralną. Uzyskano je wprowadzając modyfikacje w budowie cząsteczki kortyzolu, w postaci dodatkowego nienasyconego wiązania A.1″2 w pierścieniu A oraz dołączenie grup bocznych: np. metylowej w pozycji 6 albo 16, hydroksylowej przy C-16 łub wreszcie atomu fluoru przy C-9 zmiany te opóźniają rozpad steroidu i nasilają wiązanie z receptorem komórkowym. Zdolność do wiązania z receptorem minerało- kortykosteroidowym wykazują wszystkie syntetyczne glikokortykoste- roidy, jednak większość z nich – w tak słabym stopniu, że nie ma to istotnego znaczenia klinicznego. Przyjmując stosunek aktywności mine- ralokortykosteroidowej do glikokortykosteroidowej kortyzolu jako równy 1,0, oceniono, że dla prednizonu wskaźnik ten wynosi 0,76, dla beta- metazonu – 0,63, dla deksametazonu 0,2, natomiast dla aldosteronu – 89.
Leave a reply