Do rzadkich powikłań litych guzów jajnikowych należy zwyrodnienie szkliste i tłuszczowe oraz martwica, trafiające się zarówno w guzach łagodnych, jak złośliwych. W wyniku tych procesów zwłaszcza zwyrodnienia szklistego) powstają w obrębie guza torbielakowate przestrzenie, wypełnione płynną treścią z domieszką krwi.

Dobutamina nie jest stosowana rutynowo we wstrząsie kardiogennym. U osób z ciężką hipotonią niezbędne bowiem może być zwiększenie oporu naczyniowego w celu utrzymania odpowiedniego przepływu wieńcowego. W takich przypadkach korzystniejszy może okazać się wpływ do- paminy lub noradrenaliny.

Fenytoina (Diphenylhydantoin). Związek ten jest skutecznym lekiem w różnych zaburzeniach rytmu, zwłaszcza w niemiarowościach wywołanych toksycznym działaniem glikozydów naparstnicy. Znamiennie podnosi próg pobudliwości mięśnia sercowego i zwiększa szybkość przewodzenia przedsionkowo-komorowego [11, 29],

Rutynowe badania laboratoryjne wykazują różnego stopnia zmniejszenie liczby krwinek płytkowych, przedłużenie czasu krwawienia, upośledzoną retrakcję skrzepu i zużycie protrombiny, dodatni objaw opaskowy.

W prawidłowych warunkach fizjologicznych u kobiet, które przekroczyły 48-50 rok życia, dochodzi do ustania czynności jajników i zmniejszenia się rozmiarów narządów płciowych. Z okresem przekwitania, którego widomym dowodem jest ostateczne zatrzymanie się cyklów miesięcznych, narządy płciowe żeńskie ulegają zmianom starczym i zanikowi. Zanik ten z upływem czasu staje się coraz znaczniejszy. Obejmuje on w zasadzie wszystkie tkanki, wchodzące w skład narządów rodnych, ale najlepiej można śledzić jego postęp w obrębie pochwy i macicy.

Wobec postępującego rozwoju zapłodnionego jaja w czasie dłuższej niż bywa wędrówki następuje utrata przez nie otoczki przezroczystej, przedwczesna czynność wytwórcza fermentów proteolitycznych warstwy ektocłermalnej trofo- blastu i zagnieżdżenie się jaja w miejscu zetknięcia się jego z tkankami matki.

Spostrzeżenia kliniczne dowodzą, że ciąża trąbkowa zdarza się najczęściej u kobiet, które przebyły poronienie (około 50% przypadków), poronienia wiodą bowiem do powstania – niezależnie od zmian w śluzówce macicy – umiejscowionych spraw zapalnych błony śluzowej jajowodów (endosalpingitis), których następstwem jest tworzenie się zlepów i zrostów fałdów jej oraz zanik rzęsek nabłonków błony śluzowej (Czy Że wic z).

Nagłe zatrzymanie się miesiączki w okresie przekwitania i towarzyszące mu objawy ogólne da się -jeśli to potrzebne – usunąć również przez podanie estradiolu lub estronu. Leczenie rozpoczyna się zwykle od dawek i mg estradiolu, wstrzykiwanych domięśniowo raz na tydzień. Jeśli dawka okaże się zbyt mała lub jeśli chodzi o przypadek szczególnie ciężki, można ją podwyższyć do 2 mg lub nawet do 5 mg na tydzień. W wielu przypadkach wystarcza wstrzyknięcie 5 mg estradiolu na kilka miesięcy, zanim powtórzenie go okaże się potrzebne. W zasadzie leczenie powinno trwać dwa tygodnie, w ciągu których wstrzykuje się pięć dawek po 2 mg lub dwie dawki po 5 mg estradiolu, Czas trwania leczenia można skrócić podając w ciągu tygodnia dwa razy po 5 mg estradiolu.

Skręt macicy wywołują także bliznowate skrócenia jednego z więzadeł krzy- żowo-macicznych oraz bardziej ku tyłowi i do boku położone pasmowate zrosty między przymaciczem a tylną ścianą jamy brzusznej. Skrócenie lewego więzadła krzyżowo-macicznego wywołuje skręt macicy na prawo, prawego na łewo-

W leczeniu choroby nadciśnieniowej zastosowano lek P-adrenolityczny już w 1964 r. [807]. Korzystną cechą LBA jako leków obniżających ciśnienie tętnicze jest zachowanie kontroli układu współczulnego nad naczyniami krwionośnymi. W czasie leczenia nadciśnienia tętniczego za pomocą LBA nie obserwowano powysiłkowych ani ortostatycznych spadków ciśnienia.

Stale zatrzymanie miesiączki występuje także wskutek zniszczenia jajników w toku rozmaitych patologicznych procesów (raki lub mięsaki obu jajników), jakkolwiek nawet w daleko posuniętych zmianach nowotworowych pewne cząstki utkania jajnikowego pozostają nienaruszone i w obrębie nich dojrzewają pęcherzyki Graafa. To samo można powiedzieć o ciężkich zmianach zapalnych prowadzących do zropienia żeńskich gruczołów płciowych, które jednak rzadko kiedy niszczą cały gruczoł (gruźlica, promicnica). Brak miesiączki tłumaczy się w tych przypadkach częściej zatrzymaniem cyklu miesięcznego wskutek znacznego osłabienia ustroju w przebiegu chorobowej sprawy niż zniszczeniem jajników.

W. Withering opisując w swej słynnej pracy, ogłoszonej w 1785 r. [1, 31] wyniki leczenia naparstnicą napisał: „Im bardziej uświadamiam sobie wielką siłę tkwiącą w tej roślinie, tym bardziej rozumiem potrzebę możliwie dokładnego odmierzania dawki”. Stwierdził także, iż „oddziałuje ona na czynność serca w zakresie nie spotykanym przy innych lekach i działanie to może wywołać zbawienne skutki”. W ciągu prawie 200 lat od tej publikacji dokonał się ogromny postęp w dziedzinie wiedzy o naparstnicy poznano bliżej mechanizm jej działania oraz opracowano zasady stosowania naparstnicy w różnych stanach klinicznych. Jest swego rodzaju paradoksem, iż równocześnie z tym postępem nie zmniejszył się prawdopodobnie odsetek działań niepożądanych naparstnicy. Obecnie są one lepiej poznane, wzrosły też niepomiernie możliwości wczesnego wykrywania i leczenia zatruć naparstnicą. Mimo to, stosując ten niezastąpiony lek, często przekracza się trudno uchwytną i płynną granicę, i dlatego w praktyce klinicznej często zdarzają się zatrucia naparstnicą.

Pierwszym syntetycznie wyprodukowanym glikokortykosteroidem był kortyzon, uzyskany w 1948 r. i użyty najpierw w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów. W ten sposób rozpoczął się okres kortykoterapii. Wkrótce zauważono, że długotrwale stosowanie dużych dawek kortyzonu wywołuje powstawanie obrzęków, ze względu na skłonność do zatrzymywania jonów Na+. W latach następnych z syntetyzowano wiele nowych preparatów kortykosteroidowych, o nasilonym działaniu przeciwzapalnym i przeciwuczuleniowym i znacznie ograniczonym wpływie na gospodarkę wodno-mineralną. Uzyskano je wprowadzając modyfikacje w budowie cząsteczki kortyzolu, w postaci dodatkowego nienasyconego wiązania A.1″2 w pierścieniu A oraz dołączenie grup bocznych: np. metylowej w pozycji 6 albo 16, hydroksylowej przy C-16 łub wreszcie atomu fluoru przy C-9 zmiany te opóźniają rozpad steroidu i nasilają wiązanie z receptorem komórkowym. Zdolność do wiązania z receptorem minerało- kortykosteroidowym wykazują wszystkie syntetyczne glikokortykoste- roidy, jednak większość z nich – w tak słabym stopniu, że nie ma to istotnego znaczenia klinicznego. Przyjmując stosunek aktywności mine- ralokortykosteroidowej do glikokortykosteroidowej kortyzolu jako równy 1,0, oceniono, że dla prednizonu wskaźnik ten wynosi 0,76, dla beta- metazonu – 0,63, dla deksametazonu 0,2, natomiast dla aldosteronu – 89.

Różnorodność spraw chorobowych macicy lub tkanek sąsiednich sprawia, że spowodowane przez nie zmiany jej położenia mogą nie tylko występować w rozmaitej postaci, ale i łączyć się z sobą. Czynniki wywołujące je są przejawem zarówno wad wrodzonych, jak i schorzeń nabytych. Usunięcie ich decyduje o usunięciu przemieszczenia.

Do przerostu ścian pochwy dochodzi często w przypadkach całkowitego wypadnięcia macicy, które powoduje i wynicowanie się pochwy. Zgrubiałe ściany stanowią pewną przeszkodę przy próbach odprowadzenia macicy do prawidłowego położenia. Przerost ścian pochwy ulega jednak zwykle zmniejszeniu się, gdy tylko macica znajdzie się w warunkach normalnych.